Tiết: 105-106

    Ngày soạn:  22  /  03 /2021

    Ngày giảng: 29  / 03 /2021

         Hoạt động của thầy và trò        

Nội dung kiến thức

* HĐ1:  Tác giả và văn bản

a. Mục tiêu:  HS hiểu được tác giả, tác phẩm.

b. Nội dung:  Đọc sáng tạo,nêu vấn đề, thuyết trình, hoạt động cá nhân, nhóm.

c. Sản phẩm: Vở ghi của HS, Phiếu học tập cá nhân.

d.Tổ chức thực hiện.

GV nêu nhiệm vụ. Yêu cầu cả lớp tập trung

GV cho HS quan sát SGK và phần chuẩn bị ở nhà và hỏi

Dựa vào chú thích (*),phần chuẩn bị

 ?Giới thiệu vài nét về tác giả, văn bản? Thể thơ ?

GV Cho HS hoạt động nhóm 5- 7 phút, vấn đáp, thuyết trình dự án ở nhà

HS tiếp nhận và thực hiện nhiệm vụ

HS hoạt động nhóm, HS trình bày phần tìm hiểu ở nhà.

Dự kiến:

- Tố Hữu tên là Nguyễn Kim Thành, sinh 1920 quê ở tính Thừa Thiên Huế, là nhà cách mạng, nhà thơ lớn của hơ ca hiện đại VN

HS trả lời

HS khác nhận xét, bổ sung đánh giá.

GV Nhận xét đánh giá, chốt kiến thức.

- Bài Lượm được ông sáng tác năm 1949 trong thời kì kháng chiến chống thực dân Pháp.

- Sáng tác năm 1949 thời kháng chiến chống Pháp.

- Thể loại:  Thơ.

Gv HD đọc và tìm hiểu chung về vb.

- GV hd đọc:  chú thay đổi giọng và nhịp đọc thích hợp với từng câu, từng đoạn. Giọng vui tươi sôi nổi nhí nhảnh ở đoạn đầu và đoạn cuối.

Gv đọc mẫu 1 đoạn.

HS đọc nối tiếp đến hết.

Gv nhận xét cách đọc của HS.

GV yc HS tự đọc phần chú thích giải thích các từ khó trong SGK.

HS tự đọc.

Gv theo dõi kt.

? Em có nhận xét gì về thể loại thơ?

- Thể loại:  thơ 4 tiếng, nhịp 2/2

- Loại thơ tự sự - ngôi kể thứ ba.

? Theo em bố cục của bài thơ như thế nào?

- 3 đoạn:

+ Năm khổ thơ đầu:  Nhớ lại cuộc gặp gỡ tình cờ giữa nhà thơ và Lượm.

+ Bảy khổ giữa:  Chuyến công tác và sự hi sinh của Lượm.

+ Hai khổ cuối:  Hình ảnh Lượm sống mãi.

? Kể lại câu chuyện bằng văn xuôi?

Gv hd:  Khi kể lại câu chuyện bằng văn xuôi vẫn có thể giữ nguyên những câu đối thoại tiêu biểu của Lượm và nhà thơ.

HS kể, ns, bs.

Gv chữa.

 - GV cho HS đọc đoạn thơ đầu

* HĐ 2:  Hình ảnh Lượm trong lần gặp gỡ tình cờ với nhà thơ

a. Mục tiêu:  HS hiểu :  cuộc gặp gỡ tình cờ của nhà thơ với Lượm

b. Nội dung:  phát vấn, nêu vấn đề, đàm thoại, phân tích, cá nhân.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.

4. Phương án kiểm tra đánh giá:  HS tự đánh giá, HS đánh giá lẫn nhau, GV đánh giá

5. Tổ chức thực hiện.

GV nêu nhiệm vụ. Yêu cầu cả lớp tập trung

GV cho HS quan sát SGK và phần chuẩn bị ở nhà và hỏi

? Hoàn cảnh gặp gỡ giữa Lượm với nhà thơ có gì đáng chú ý?

- Hoàn cảnh:   "Huế đổ máu" - Trong hoàn cảnh chiến đấu chống thực dân Pháp.

? Đoạn thơ gợi lên trước mắt người đọc hình ảnh chú bé Lượm như thế nào?

- Hình dáng:  Loắt choắt,chân thoăn thoắt, đầu nghênh ngênh, cười híp mí, má đỏ bồ quân.

- Trang phục:  Cái xắc xinh xinh 

                        Ca lô đội lệch 

- Cử chỉ:  Mồm huýt sáo vang

              Như con chim chích

              Nhảy trên đường vàng

- Lời nói:   Cháu đi liên lạc

                 Vui lắm chú à

                 ở Đồn Mang Cá

                 Thích hơn ở nhà

? Em có nhận xét gì về nghệ thuật miêu tả Lượm trên các phương diện:  Quan sát và tưởng tượng; đặc sắc trong cách dùng từ?

Þ Tác giả quan sát trực tiếp lượm bằng mắt nhìn và tai nghe, do đó Lượm được miêu tả rất cụ thể, sống động

 Từ láygợi hình có tác dụnggợi tả hình ảnh Lượm nhỏ nhắn, nhanh nhẹn, vui tươi và nhí nhảnh, nghịch ngợm.

? Đường vàng là con đường như thế nào?

- Đường vàng là con đường trong hồi tưởng là đường cát vàng, đầy nắng vàng, đồng lúa vàng.

? Hình ảnh so sánh Lượm với con chim chích nhảy trên đường vàng đẹp và hay ở chỗ nào?

Hình ảnh so sánh có gí trị gợi hình (Tả rất đúng về hình dáng Lượm:  Nhỏ nhắn, hiếu động, tươi vui giữa không gian cánh đồng lúa vàng). Ngoài ra nó còn có giá trị biểu cảm thể hiện tình cảm yêu mến của nhà thơ đối với Lượm.

? Những lời thơ miêu tả Lượm như thế đã làm nổi rõ hình ảnh Lượm với những đặc điểm nào?

Þ Hồn nhiên, nhanh nhẹn, yêu đời.

? Ngôn ngữ đối thoại của hai chú cháu có gì đáng chú ý?

-  Cuộc trò chuyện ngắn ngủi nhưng rất gần gũi, thân mật giữa hai chú cháu

* Hoạt động 3:  . Hình ảnh Lượm trong chuyến đi liên lạc

a. Mục tiêu:  HS hiểu :  Lượm trong chuyến đi liên lạc

b. Nội dung:  phát vấn, nêu vấn đề, đàm thoại, phân tích, hoạt động nhóm.

c. Sản phẩm: câu trả lời của học sinh.

4. Phương án kiểm tra đánh giá:  HS tự đánh giá, HS đánh giá lẫn nhau, GV đánh giá

5. Tổ chức thực hiện.

GV nêu nhiệm vụ. Yêu cầu cả lớp tập trung

GV cho HS quan sát SGK và phần chuẩn bị ở nhà

? Những lời thơ nào miêu tả Lượm đang làm nhiệm vụ?

- Bỏ thư vào bao

- Thư đề thượng khẩn

- Vụt qua mặt trận

Đạn bay vèo vèo

- Ca lô chú bé

Nhấp nhô trên đồng

? Theo em, lời thơ nào gây ấn tượng nhất cho em?

+  Lời thơ gây ấn tượng nhất là:

 Vụt qua mặt trận

 Đạn bay vèo vèo

? Em có nhận xét gì về cách dùng từ của tác giả?

Động từ vụt, tính từ vèo vèo, miêu tả chính xác hành động dũng cảm của Lượm và sự ác liệt của chiến tranh.

? Câu hỏi tu từ gợi cho em suy nghĩ gì về hình ảnh Lượm?

- Câu hỏi tu từ:  Sợ chi hiểm ngèo?

Nói lên khí phách dũng cảm như một lời thách thức với quân thù.

? Cái chết của Lượm được miêu tả như thế nào?

- Một dòng máu tươi

- Cháu nằm trên lúa

Tay nắm chặt bông

Lúa thơm mùi sữa

Hồn bay giữa đồng...

? Hình ảnh Lượm bất ngờ trúng đạn ngã xuống nằm trên đồng lúa gợi cho em cảm xúc gì?

- Hình ảnh Lượm nằm giữa cánh đồng lúa được miêu tả thật hiện thực và lãng mạn. Lượm ngã ngay trên đất quê hương... Hương thơm của lúa cũng như hương của dòng sữa mẹ đưa em vào giấc ngủ vĩnh hẵng. Linh hồn bé nhỏ và anh hùnh ấy đã hoá thân vào non sông đất nước.

GV:  Cái chết có đổ máu nhưng lại được miêu tả như một giấc ngủ bình yên của trẻ thơ giữa cánh đồng quê hương thơm hương lúa.

? Cái chết ấy gợi cho em những tình cảm và suy nghĩ gì?

- Cái chết của Lượm gợi cho người đọc vừa xót thương, vừa cảm phục. Một cái chết dũng cảm nhưng nhẹ nhàng thanh thản. Lượm không còn nữa nhưng hình ảnh đẹp đẽ của Lượm còn sống mãi với quê hương.

? Tình cảm và tâm trạng của tác giả khi trở về sự hi sinh của Lượm như thế nào?

- Tình cảm của tác giả:  Ngạc nhiên, bàng hoàng, đau đớn, nghẹn ngào trước cái chết của Lượm.nhà thơ đã tách câu thơ làn đôi tạo tiếng gọi thân thương thống thiết.

? Câu hỏi  Lượm ơi, còn không đặt ở gần cuối bài thơ như một câu hỏi đầy đau xót. Vì sao sau câu thơ đó tg lặp lại ha Lượm vui tươi hồn nhiên ở đoạn đầu?

- Nhấn mạnh , hướng người đọc suy nghĩ đến sự còn hay mất của Lượm.

? Nêu ý nghĩa của đoạn thơ điệp khúc này?

- Điệp khúc Lượm sống mãi:  nối tiếp một cách hợp lí, trả lời cho câu hỏi tu từ trênÞ khẳng định Lượm sẽ sống mãi cùng thời gian, trong lòng nhà thơ, trong tình thương nhớ, cảm phục của đồng bào Huế, trong chúng ta và các thế hệ mai sau.

* GV bình:  Điều đó còn thể hiện niềm tin của nhà thơ về sự bất diệt của những con người như Lượm. Nhưng đó còn là ước vọng của nhà thơ về một cuộc sống thanh bình không có chiến tranh để trẻ thơ được sống hồn nhiên, hạnh phúc. Những lời thơ cuối cùng vì thế không chỉ diễn tả tình cảm trìu mến mà còn day dứt niềm xót thương và ước vọng hoà bình. Đó là ý nghĩa nhân đạo sâu xa của bài thơ này

? Em cảm nhận được những ý nghĩa nội dung sâu sắc nào từ bài thơ?

HS pb, nx, bs.

GV chốt

a. Mục tiêu:  Giúp học sinh khái quát được những nét đặc sắc về nghệ thuật và nội dung của văn bản.

b. Nội dung:  khái quát giá trị tác phẩm

b. Sản phẩm:  câu trả lời của HS

d. Tổ chức thực hiện: 

 GV chuyển giao nhiệm vụ cho HS:

     HOẠT ĐỘNG CÁ NHÂN(2 phút)

? Nêu những đặc sắc về nghệ thuật

? Nêu  nội dung của bài thơ?

   + Đọc yêu cầu.

   + HS làm việc cá nhân.

- GV nhận xét câu trả lời của HS.

- GVchốt :

 HS đọc to phần ghi nhớ SGK.

GV hd HS làm bt trong SGK và vở bt NV.

HS làm ở nhà

I.Giới thiệu chung

1. Tác giả

- Tố Hữu tên là Nguyễn Kim Thành, sinh 1920 quê ở tính Thừa Thiên Huế, là nhà cách mạng, nhà thơ lớn của hơ ca hiện đại VN

2. Văn bản

a. Xuất xứ, hoàn cảnh, thể loại

b. Đọc - Chú thích - Bố cục

II. Tìm hiểu văn bản

1. Hình ảnh Lượm trong lần gặp gỡ tình cờ với nhà thơ

- Từ láy, so sánh -> là em bé hồn nhiên, nhanh nhẹn, yêu đời, say mê tham gia công tác kháng chiến thật đáng mến, đáng yêu.

2. Hình ảnh Lượm trong chuyến đi liên lạc

* Lượm đang làm nhiệm vụ

- Nhiệm vụ đưa thư khó khăn nguy hiểm

-> Lượm nhanh nhẹn, hăng hái, gan dạ, dũng cảm, quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ

* Cái chết của Lượm

- Lượm hi sinh thiêng liêng, cao cả như một thiên thần; tâm hồn em đã hoá thân vào thiên nhiên đất nước.

* Hình ảnh Lượm còn sống mãi

- Điệp khúc hình ảnh Lượm vui tươi hồn nhiên -> khẳng định Lượm sẽ sống mãi cùng thời gian, trong lòng nhà thơ, trong tình thương nhớ, cảm phục của đồng bào Huế, trong chúng ta và các thế hệ mai sau.

III. Tổng kết

1. Nghệ thuật

- Thể thơ 4 chữ từ láy, so sánh

2. Nội dung

- Bài thơ đã khắc họa hình ảnh chú bé Lượm hồn nhiên vui tươI hăng háI dũng cảm. Lượm đã hi sinh nhưng hình ảnh của em còn sống mãI với quê hương đất nước và trong lòng mọi người

3. Ghi nhớ( SGK- tr77)

Tiết: 107-108

    Ngày soạn:  22  /  03 /2021

    Ngày giảng: 31  / 03 /2021

Chủ đề

Nhận biết

Thông hiểu

Vận dụng

Vận dụng cao

Đọc – hiểu văn bản

- Nhận ra phương thức biểu đạt chính của đoạn văn.

- Nhận biết được biện pháp tu từ được sử dụng trong câu văn.

- Hiểu được nội dung của đoạn văn.

Vận dụng kiến thức phần đọc – hiểu văn bản để nói nên sự trả nghĩa của người con cho đấng sinh thành.

Tạo lập văn bản

Tạo lập văn bản miêu tả tả cảnh giờ ra chơi.

          Cấp độ

Chủ đề

(Nội dung, chương…)

Nhận biết

Thông hiểu

Vậndụng

Vận dụng cao

Cộng

Chủ đề 1: Đọc – hiểu văn bản

- Nhận ra phương thức biểu đạt chính của đoạn văn.

- Nhận biết được biện pháp tu từ được sử dụng trong câu văn.

- Chỉ ra ít nhất hai biệm pháp tu từ.

Vận dụng kiến thức phần đọc – hiểu văn bản để nói nên sự trả nghĩa của người con cho đấng sinh thành.

Số câu:

Số điểm: 

Tỉ lệ:

Số câu:2

Số điểm: 2

Tỉ lệ: 20%

Số câu: 1

Số điểm: 1

Tỉ lệ: 10  %

Số câu: 1

Số điểm:2

Tỉ lệ: 20 %

Số câu: 4

Số điểm:4

Tỉ lệ: 40  %

Chủ đề 2: Tạo lập văn bản

 Tạo lập văn bản tả quang cảnh giờ ra chơi.

Số câu:

Số điểm:

Tỉ lệ: 

Số câu:

Số điểm:

Tỉ lệ: %

Số câu:

Số điểm:

Tỉ lệ: 0%

Số câu:

Số điểm:

Tỉ lệ: %

Số câu: 1

Số điểm: 6

Tỉ lệ: 60 %

Số câu: 2

Số điểm:6

Tỉ lệ: 60  %

Tổngsốcâu: 

Tổngsốđiểm:

Tỉlệ:

Số câu:2

Số điểm: 2

Tỉ lệ: 20%

Số câu: 1

Số điểm:1

Tỉ lệ: 10 %

Số câu: 1

Số điểm: 1

Tỉ lệ: 10%

Số câu: 1

Số điểm: 6

Tỉ lệ: 60 %

Số câu: 5

Số điểm:  10  

Tỉ lệ: 100 %